GERİ

Hasta Nakil Ambulansı

Bir süredir hasta taşıyan araçlarının üstünde böyle yazıyor.

Az önce annemle yemek yiyorduk ki aniden "cankurtaran" dedi annem. Anlayamadım. "Cankurtaran trafikte sıkıştı gidemiyor" dedi. Gene anlayamadım. Dikkat edince, siren sesini fark ettim. Bu canhıraş ses benim uyaran eşiğimi aşamamışken, annem fark etmişti. Evet, derinden derine ambulans sesi geliyordu.

Annemin bu sözleri ile sadece sesi fark etmedim, isimlendirme farkını da fark ettim. Benim ambulans dediğime annem cankurtaran diyordu. Ne kadar uzun süredir cankurtaran lafını duymadığımı düşündüm. Bulamadım.

-Cankurtaran

-Ambulans

-Hasta nakil ambulansı

Vay canına…

Hastayı taşıyan araçtan söz ediyoruz. Aslında üç ayrı dönemden söz ediyoruz.

“ Öz Türkçecilik” döneminde cankurtaran demişiz.

“Batılılaşmak şart” dönemimizde ambulans demişiz.

Şimdilerde hasta nakil ambulansı, yazıyor üzerinde. Hem o, hem öteki, hepsi olsun derken hiçbiri oluvermiş. Ambulans zaten hasta taşıma aracı değil mi ki önüne iki kelime daha eklenmiş. Hadi ambulans ne demek bilemeyenler olabilir, türediği ambu kelimesinin anlamı halkımıza bir şey çağrıştırmayabilir, diyelim. Hadi bir de yüzümüzü doğuya çevirmeye bayılıyoruz ya artık, bu yüzden nakil kelimesi bugünün ideologlarına daha uygun geldi, diyelim. Diyelim ve hasta nakil ambulansı şeklindeki tanımlamanın hem doğu hem de batı kökenli iki sözcüğü bir arada bulundurmasına da aldırmayalım. Gene de bu, hasta nakil ambulansı adlandırmasının hilkat garibesi olduğu gerçeğini değiştirmiyor ki. Yozlaşma sürecinin dildeki simgesi olabilecek kadar tipik bir adlandırma bu bence.

Annemin belleğinde sorunlar başladı. O nedenle aklının kıyı köşesinde ne varsa yani eskiler bir bir su yüzüne çıkıyor. Annem cankurtaran diyor. Görevi sadece hasta taşımak olmayan, içindeki sağlıkçılar aracılığıyla, taşıdığı hastanın acil durumunu çözümlemeye çalışan, çözemezse de en azından kötüleşmeyi engelleyen bu otomobil için, tam da yaptığı işi tanımlayan “cankurtaran” adını bulan her kim idiyse, aklına sağlık.

Cankurtarandan hasta nakil ambulansına dönüşüm içinse diyecek söz çok: Toplum neye dönüşürse dili de ona dönüşüyor çünkü.

Az önce, bilimi popülerleştiren (iyi ki de öyle yapan), evrim ağacı adlı internet sitesinde bir yazı okudum. “Eğer ki”, “Tabiki de” diyen biçem yüzünden o yazının söylediklerine yoğunlaşamadım…

Yoksa ben de üslup yerine biçem diyerek, ambulans yerine cankurtaran diyen annemin saflarında mı yer tutuyorum?

Ben de aklı eskiyenlerden biri miyim, yoksa dayatılan bu “yeni” ye mi direniyorum ?

Konu neydi yahu, sahi biz hangi takımı tutuyorduk?

14 Ekim 2019

NOT: Bu yazıyı 18 Kasım 2015 de yazmışım, niye bilmem yeniden paylaşasım tuttu.

Yazının Facebook'taki bağlantısı.

GERİ